موضوع مهمی هک اغلب هنر مندان و اساتید موسیقی کاملا به ان واقف میباشند نقش احساس در یک نوازنده و یا اهنگساز هنگام ابداع یک اثر هنری می باشد که نمی توان این مهم را انکار نومد و تاثیرات ان را در خلق یک ملودی نادیده گرفت.
موسیقی ایرانی و به طور کل موسیقی مشرق زمین تا حدود زیادی مبتنی بر این ویژگی میباشد که همواره نقش بسیار مهمی را ایفا مینماید و تاثیرات مثبت و یا گاه منفی خود را همیشه بر جای می گذارد.یعنی اینکه هنرمند در یک لحظه با توجه به شرایط زمانی و مکانی و حس خود در ایجاد یک ملودی تصمیم می گیرد که در نتیجه اثر ابداع شده تا حدود زیادی از احساسات درونی خالق اثر حکایت می نماید که از این لحاظ میتوان به تفکرات سازی و ….. ان هنرمند نیز اشنا شد.
این اصل مهم در موسیقی ایرانی نسبت به کشور های دیگر از نمود بیشتری بر خوردار می باشد به طوری که بداهه نوازی را اغلب موسیقیدانان ما به طرز بالایی درک میکنند و به عنوان مثال اثاری که از قدیمیان و بزرگان ما به جای مانده “بیشتر انها به صورت بداهه بوده و با توجه به شرایط زمانی و مکانی خاص خود به وجود امده اند.
به همین علت اکثر اثاری که از مدت زمان قبل تا به حال به جا مانده و هنوز هم ماندگاری خود را حفظ نموده اند از این ویژگی مهم بهره مند بوده و احساس و حس خالق ان کاملا از ان اشکار میباشد.
اما در این میان به یک نکته مهم باید اشاره داشت که این اصل مهم “در موسیقی ما دارای نواقصی نیز می باشد که نمیتوان از انها به سادگی عبور نمود و ان این است که حالتها و طرز اجرای دقیق انها را نمی توان به طور دقیق . عینا به خط نت منتقل نمود .یعنی اگر بتوان تا حدودی بعضی از قسمتها را به طور دقیق ویا اندکی دقیق هم نوشت این نوشته ها نمی تواند بیانگر تمامی ظرائف و حالتهای ان ملودی باشد.
علت این امر نیز همان طور که در بالا توضیح داده شد می تواند این باشد که که خلق ملودی در موسیقی ایرانی را باید از طریق شنیدن ان درک نمود تا بشود به تمامی تکنیکها و….ان دست پیدا نمود .در غیر این صورت هر هنرمندی با توجه به توان هنری و احساس درونی خود میتواند به اندیشه های مد نظر خود دست یابد زیرا خط نت از به تصویر کشیدن تمامی ویژگی های یک ملودی و ….. عاجز میباشد.
لذا با توجه به نظرات اکثر اساتید وهنر مندان این مرز و بوم :خط نت تنها وسیله ای برای رسیدن به اهداف بزرگتر می باشد و نت تنها یک راه کوچک هر چند بسیار مثبت را به یک نوازنده نشان میدهد .پس با توجه به کاستیهایی که در خط نوشتاری وجود دارد ئ در قبل نیز به انها اشاره شد نوازندگان عزیز نباید فقط به کتابها اکتفا نمایند و وقت خود را صرفا برای یاد گرفتن ان نوشتها هدر دهند .بلکه باید از اهنا برای یاداوری استفاده شود و صرفا جنبه تکرار ان را در نظر بگیرند.
اینکه بسیاری در این برهه از زمان بیایند و و بگویند که این و یا ان و …..غلط میباشد و اجرای اصل ان با این چیزی که نوشته شده زیاد و یا اندک و یا …….فرق دارد کمی درست به نظر نمی رسد .اگر مواردی که در بالا به ان اشاره شد را در نظر بگیریم و اندکی منطقی فکر نماییم و به طبع سختیهایی که نویسنده ان اثار متحمل میشود را هم به حساب بیاوریم به راحتی میتوان متوجه این اصل شد که این موضوع در موسیقی ما به عنوان یک کمبود(تکنیکی یا ساختاری یا ……)به حساب می اید و در همه سازها به طور یکسان می باشد.
امیدواریم که هنرمندان و نوازنگان صاحب نظر در رشته موسیقی با توجه به همه این مسایل “با همفکری وهمدلی خود جوی صمیمانه را به وجود اورند تا همگی تلاش خود را برای حل تمامی مشکلات موجود در موسیقی ما را به کار گیرند و به جای ضربه زدن به یکدیگرو ایجاد یک جو ناسالم “زمینه های پیشرفت موسیقی ین مرز و بوم را فراهم اورند تا همه جوانان علاقمند به هنر موسیقی فضای مناسبی برای ادامه روند هنری خود پیش رو داشته باشند.
می توانید از موسیقی درمانی برای کمک به سلامت جسمی و روحی خود استفاده
کنید. موسیقی به انسان ها کمک می کند وجود خود را ابراز کنند، خاطرات جدید
به دست آورند، و جسم و ذهن خود را با نواخت، نظم، و پیش بینى پذیرى آن آرام
سازند. موسیقی درمانی گاهی با حرکت درمانی ها، مانند رقص، ترکیب می شود.
موسیقی درمانی:
ممکن است فراموشکاری (زوال عقلی) را بهبود بخشد با:
تقویت ارتباط شما با دیگران.
کمک به مغز در تولید ماده ی آرام بخش (ملاتونین).
تقویت طرز سخن گفتنتان.
تقویت حافظه ی بلند مدت و حافظه ی میان مدت.
ممکن است به نوزادان نارس (زود به دنیا آمده) کمک کند تا روش های لازم
اما دردناک را سپری کنند. گریه اغلب تحت تأثیر موسیقی قرار می گیرد.
برای کاهش درد درمان سرطان به کار می رود.
آیا موسیقی درمانی بی خطر است؟
موسیقی درمانی بی خطر در نظر گرفته می شود.
در صورتی که از درمان جایگزینی استفاده می کنید یا اگر به ترکیب درمانی
جایگزین با درمان پزشکی قراردادی خود فکر می کنید، همیشه پزشک خود را در
جریان بگذارید. ممکن است چشم پوشی از درمان پزشکی قراردادی و فقط متکی شدن
به درمان جایگزین خطرناک باشد.
هنرآموزان مبتدی پیانو از انواع مختلف تمرین انگشت برای پیانو استفاده می کنند. در اینجا چند مورد از اشتباهات رایج وجود دارد که باید از آنها اجتناب نمود :
بجای تنظیم دست خود روی پیانو ، بیشتر هنرآموزان مچ دست خود را خیلی بالا یا پایین می گیرند . هر دوحالت باعث ایجاد تنش و فشار غیر ضروری می شود که بر روی کاهش سرعت ودقت اثر می گذارد.گاهی اوقات هنرجویان از بازو بجای انگشت برای نواختن استفاده می کنند که باعث تولید صدایی آکسان دار می شود.
تار از دیرباز سازی پرطرفدار و کاربردی بوده است.این ساز با نواختن توسط بزرگانی چون جسین علیزاده ،جلیل شهناز،محمدرضا لطفی و … به اوج خود رسیده است. این ساز پرطرفدار سالهاست که هنرجویان بسیاری را به سمت خود کشانده و جوانان بسیاری در حال آموختن تار میباشند.
تار از سازهای زهی مضرابی (زخمه ای) مقید است که در ساخت آن از چوب، پوست، استخوان، زه ( روده تابیده چهارپایان) و فلزاستفاده می شودو طول کلی آن حدود ۹۵ سانتی متر است. اگرچه در گذشته های دور، نامی از آن برده نشده است ولی از حدود دویست سال پیش، تار، یکی از سازهای اصلی موسیقی ملی ایران بوده است. نوازنده تار ایرانی در حالت نشسته تار را به صورت افقی روی ران پا قرار می دهد، به طوری که دسته تارطرف چپ و کاسه طنینی طرف راست نوازنده قرار می گیرد. نوازنده سر انگشت های دست چپ را روی دستان هایی که در طول دسته تار بسته شده اند حرکت می دهد و با مضرابی که در دست راست دارد به سیم ها زخمه میزند.
در گذشته تار ایرانی پنج سیم (یا پنج تار) داشت. غلامحسین درویش یا درویش خان سیم ششمی به آن افزود که همچنان به کار می‌رود.
پوست تار از قسمت نازک پوست چهار پایانی مانند بز و بره انتخاب می شود.
خرک معمولا از جنس استخوان به کاررفته در روی دسته و شیطانک به طول تقریبی ۵ و ارتفاع ۲ سانتی متر ساخته می شود که با دو پای کوچک خود روی پوست کاسه قرار می گیرد و سیم ها هر یک جداگانه از درون شیارهای کم عمقی که بر سطح خرک ایجاد شده اند عبور می کنند.برای ثابت ماندن خرک بر روی پوست، تکه های کوتاهی از جنس دستان ها از حلقه های کوچکی که روی خرک ( دو حلقه در طرفین و یک حلقه در وسط) ایجاد شده می گذرند و به سیم گیر که در انتهای بدنه ی کاسه قرار دارد وصل می شوند.
کاسه طنینی از چوب یک تکه در دو حجم تو خالی تقریبا گلابی شکل- یکی بزرگتر و دیگری کوچکتر- تشکیل شده و یک طرف آنها (دهانه) باز است. قسمت بزرگتر را « کاسه » و قسمت کوچکتر را «نقاره» می گویند. برروی دهانه های بازکاسه و نقاره پوست می کشند و خرک بر روی پوست کاسه قرار میگیرد. جنس چوب کاسه ها معمولا از چوب درخت توت تهیه می شود.
سر پنجه یا جعبه کوک ( جعبه گوشی ها) جعبه کوچک تو خالی ست که در ابتدای طول دسته قرار گرفته و از جنس چوب کاسه هاست و به تعداد سیم های تار، شش گوشی ( درهرطرف سه گوشی) رود آن قرار دارند.
دسته تارازچوبهای سخت، مانند گردو یا توت، به صورت لوله ای تو پربه طول تقریبی ۵۰ و قطر تقریبی ۴ سانتی متر ساخته می شود که ازطرف جلو ( محل انگشت گذاری) صاف برش خورده و از طرف پشت نیم دایره است و دستان ها با فواصل معین، روی آن بسته می شوند. در طرفین طول دسته ( سطح رویی) دو رشته نوار از جنس استخوان کار می گذارند که هم به زیبایی دسته کمک می کنند و هم مانع فرسایش چوب در اثرتماس زیاد انگشت ها می شوند. دسته تار از یک طرف به نقاره و از طرف دیگربه سر پنجه تار متصل است.
تار۶ عدد گوشی از جنس چوب، به تعداد سیم های ساز دارد که به صورت میخ درشت سرپهن ساخته می شوند. قسمتی که هنگام کوک کردن، با دست چپ نوازنده به چپ و راست گردانده می شود پهن تراست و بیرون سر پنجه قرار دارد و قسمتی که یک سر سیم به دور آن پیچیده می شود باریک تر است و داخل فضای خالی سرپنجه قرار دارد.
قطعه استخوان باریک و کم ارتفاعی به عرض دسته ی تار و به ارتفاع ۲ میلی متراست که بین دسته و سر پنجه قرار گرفته و دارای شیارهای کم عمقی است که سیم ها هر یک از درون یکی از این شیارها می گذرند و به طرف گوشی می روند.
امروزه به طور معمول ۲۸ دستان بر روی دسته ی تار بسته می شوند که جنس آنها اززه ( روده ی تابیده ی چهارپایان) یا نخ نایلون است. هر دستان را در فواصل مین، چهار یا سه دور، دور دسته تار می بندند و آن را گره می زنند، به طوری که گره ها در شیاری که در سطح بالایی طول دسته ایجاد شده قرار بگیرند. محل دستان بر روی دسته ثابت نیست و در دستگاههای مختلف، بعضی دستان ها تا حدی حرکت داده می شوند.
قطعه ای است کوچک از چوب یا استخوان که در انتهای بدنه کاسه نصب شده و دارای شیارهایی است که حلقه تابیده شده یا گره یک سر سیم به آن می افتد.
تار ایرانی دارای ۶ سیم از جنس فلز با قطرهای مختلف است که به طورمعمول سیم های اول و دوم (فلزی سفید رنگ) به قطر۲۰% تا۱۸%، و سیم های سوم و چهارم (زرد ازجنس برنج) به قطر۲۲% تا ۱۸%، دو به دو با یکدیگر هم صدا کوک می شوند. سیم پنجم و اخوان (فلزی سفید رنگ) با قطر کمترهمصدای سیم های اول و دوم، و سیم ششم سیم بم (فلزی زردرنگ) با قطر۳۸% یک اکتاو بم تر از سیم های اول و دوم کوک می شوند.
وسعت معمول صدای تار نزدیک به سه اکتاو است.
قسمت کاسه (شکم) به دو قسمت بزرگ و کوچک تقسیم میشود که قسمت کوچک را نقاره می‌گویند. روی کاسه و نقارهٔ تار پوست کشیده میشود. خرک تار بر پوست کاسه تکیه کرده است. قسمت نقاره در انتهای بالایی به دسته (گردن) متصل شده است. دستهٔ تار بلند و حدود ۴۵ تا ۵۰ سانتی‌متر است و بر کناره‌های سطح جلویی آن دو روکش استخوانی چسبانده شده است که این استخوان معمولاً از استخوان شتر تهیه میشود. دور دسته، پرده‌هایی عمود بر طول آن با فواصل معین بسته شده است. تعداد پرده‌ها امروزه ۲۸ است. سازهای قدیمی با تعداد ۲۵ پرده ساخته می‌شده است. جعبه گوشی (سر) در انتهای بالایی دسته قرار گرفته و از هر طرف سه گوشی بر سطوح جانبی جعبه کار گذاشته شده است. تعداد سیم‌های تار شش است که از انتهای تحتانی کاسه شروع شده، از روی خرک عبور می‌کند و در تمام طول دسته کشیده شده، تا بالاخره به جعبه گوشی‌ها داخل و در آنجا به دور گوشی‌ها کشیده می‌شوند. سیم‌های شش‌گانه عبارتند از دو سیم سفید (پائین) که همصدا کوک می‌شوند، دو سیم زرد (همصدا)، یک سیم سفید نازک (بنام زیر) و بالاخره یک سیم زرد (بم)، که دوتای آخری غالباً به فاصله اکتاو کوک می‌شوند
کوک دست باز سیم های شش گانه به صورت چهارم چایین رونده و اکتاو است. کوک سیم ها بنابرنیاز نوازنده می تواند تغییر کند. معمولا در اجرای مقام های دوازده گانه ی موسیقی ملی سیم های پنجم و ششم کوک متغیری دارند.
فاصله سیم‌های هم صوت سفید، نسبت به سیم‌های زرد غالباً «چهارم» و سیم‌های سفید نسبت به سیم بم معمولاً فاصله اکتاو یا هشتم را تشکیل می‌دهند (به این ترتیب اگر سیم‌های همصدای سفید را «دو» کوک کنیم، سیم‌های زرد باید غالباً «سل» و سیم بم «دو» یا «ر» کوک شوند). کوک تار در دستگاه‌ها و آوازهای مختلف تغییر می‌کند.
نت نویسی تا با کلید سل خط دوم حامل است.
مضراب قطعه ای است فلزی معمولا از جنس برنج، به طول تقریبی۳تا۴ سانتی مترو نیمی از طول آن که در دست نوازنده جای می گیرد با موم پوشیده شده است.
کوک سیم ها و محل دستانها را در اجرای دستگاه ها و آوازهای موسیقی ملی می توان تغییر داد و لی معمولا فواصل چهارم یا پنجم پایین رونده بین سیم های اصلی حفظ می شوند. گفته اند سیم پنجم تار را غلام حسین درویش ( استاد تار دوره قاجار) اضافه کرده است که به آن « سیم واخوان » می گویند. خراش (آرپژ) و اکوردهای دو یا سه صدایی در تار قابل اجرا هستند و اجرای نت ها برروی سیم بم با انگشت شست دست راست نیز ممکن است. تمام حالت های کیفی موسیقی ایرانی، اعم از دوبل نت، تکیه، ریز، تریل، گلیساندوهای عرضی و طولی و غیره بر روی این ساز قابل اجرا هستند. استاد علی نقی وزیری به منظور وسعت بیشتر، دسته تار را تا روی نقاره ادامه دادند و به این ترتیب شش دستان (فاصله یک چهارم دست) بروسعت آن افزودند. ایشان در نمودار کتابهایشان تا قبل از نقاره با استفاده ازفواصل ربع پرده ۲۹ دستان ارائه داده اند.« پنجه کاری » نوعی نوازندگی در سطح استادان است، به این ترتیب که بدون زخمه زدن با دست چپ بر سیم ها، انگشت دست راست برسیمی ثابت می ماند و انگشت بعدی سیم را به صورت کندن به صدا درمی آورد و به همین ترتیب نغمه هایی ایجاد می شوند. « گرفته » یا در اصطلاح « پیتزیکاتو» به نوعی نوازندگی می گویند که بلافاصله بعد ازآخرین صدا، طنین آن با انگشت یا انگشت های بعدی همان دست گرفته می شود. « پوش » نیز اصطلاحی است که برای نوازندگی بر روی نقاره به منظور ایجاد صدای نرم تر و پخته تر به کار می رود. گاهی نیز ضخمه ای با مضراب زده می شود و در طنین آن انگشت های دست چپ نغمه ای کوتاه می نوازند. صدا دهی تار را با تغییراتی که در اندازه و تراش کاسه و نقاره و دسته و پوست ایجاد می کنند می توان تغییر داد و تارهایی با وسعت و رنگ صدای دیگر ساخت که تار آلتوو تار باس معمول ترین آنهاست. نمونه هایی از این تارها ساخته شده اند که تجربی و سلیقه ای بوده اند و عمومیت نیافته اند.
در نوازندگی تار نیزمانند دیگر سازها از علایمی قراردادی برای انگشت گذاری و ایجاد حالت های خاص استفاده می شود که معمول ترین آنها عبارت اند از:
در انگشت گذاری روی سیم های اول و دوم، شماره یک برای انگشت سبابه ی دست چپ و شماره های ۲و۳و۴ به ترتیب برای استفاده از انگشت های بعدی در نظر گرفته شده اند. این اعداد را بالای نت می گذارند. برای انگشت گذاری روی سیم های دوم و سوم زیر اعداد، و سیم بم بالای اعداد، نیم دایره کوچکی رسم می کنند که استفاده از سیم های نامبرده و انگشت گذاری آنها را یادآور می شود. اصطلاحات بالا دسته (نزدیک به سرپنجه)، وسط دسته و پایین دسته (نزدیک به نقاره) در تار نوازی معمول هستند. تمام علایم مربوط به حالتها و حرکاتی که در تئوری موسیقی مطرح می شود را برای تار هم می توان نوشت و این علایم کاربرد دارند.
خشک چوب وخشک سیم وخشک پوست
ازکجامی آیداین آوای دوست ” مولوی “
موسیقی درایران به دلایل بسیارتاریخی،ازروزگاران پیشین فراترازمرزهای کنونی ایران قدم گذاشته وخواستگاه های بسیارداشته است,نکته ضروری اینکه بدانیم بسیاری ازمرزهایی کهدرروزگاران دورجزء سرزمینهای ایران بوده وازمراکزعلمی فرهنگی درایران به شمارمی رفتند.امروزه سرزمینی مستقل می باشند.
درایران کهن به رشته های مختلف هنری “هنر ” اطلاق نمی شدوهنرمند ” صنعتگر” نامیده می شد,درتفکرایرانی به هرحرفه ای که به حدکمال انجام می گرفت ، ” هنر ” اطلاق می شدو به کسی که مهارت وتخصص خاصی درحرفه ای داشت ” هنرور” به طوری که درفارس ،دری به” موسیقی دان “درمرحلۀ عملی “رامشگر ” ودرمرحلۀ تئوری حکیم اطلاق می شدنه هنرمندرواژۀ” هنر ” ریشۀ اوستایی به معنی” خوب توانایی ” می باشد،دکترهنری جورج نام محقق شرق شناس مشهورانگلیسی گفته است: “بربت که درسازهای ایرانی است درجشن رواج داشته است وکاسۀ آن گلابی شکل بوده ودرنتیجۀ ارتباط های فرهنگی به چین راه یافته ودرآنجا بنام ” پی ئی پا آ ” که لفظ چینی بربت است نامیده شده است,که درایتالیابه ” بادیستوس ” مشهوراست
موسیقی ایران ازنظرتاریخی به سه گروه تقسیم می شود :
۱)عصرباستان
۲)بعدازاسلام (ازاول تاقرن نهم هجری قمری )
۳)ازدورۀ صفویه تا کنون
موسیقی عصرباستان تاسلسلۀ ساسانیان به نیاکان مامشخص نیست,